Terim Sözlüğü
Bu sözlük, genelinde HTML sayfa sunumuna, özelinde Apache HTTP Sunucusuna
özgü ortak terminolojinin bir kısmını içerir. Her kavram ile ilgili daha
ayrıntılı bilgi bağlarla sağlanmıştır.

- Algoritma
- Bir sorunu sonlu sayıda adımda çözümlemek için uygulanan kurallar
kümesi veya anlam belirsizliği içermeyen bir formül. Şifreleme için
kullanılan algoritmalara şifre denir.
- Aktarım Katmanı Güvenliği
- İngilizcesi: Transport Layer Security (TLS)
- TCP/IP ağları üzerinden genel iletişimin kimlik doğrulamalı ve şifreli
yapılabilmesi için SSL’nin ardılı olarak Genel Ağ Mühendisliği Görev Gücü
(IETF) tarafından oluşturulmuş protokol. TLS’nin 1. sürümü ile SSL’in 3.
sürümü hemen hemen aynıdır.
Bakınız: SSL/TLS Şifrelemesi
- Alt istek
- Diğer dosya sistemlerini veya URL yollarını kısmen veya tamamen
değerlendiren modüller için sunucuda bir alt istek API'si mevcuttur. Bu
API'nin olası müşterileri için
DirectoryIndex
,
mod_autoindex
ve mod_include
örnek
verilebilir.
- Anahtar Parolası
- Özel anahtar dosyalarını yetkisiz kişilerden koruyan sözcük veya
cümle. Genellikle sadece şifreler
için kullanılan gizli şifreleme/şifre çözme anahtarını korur.
Bakınız: SSL/TLS Şifrelemesi
- Apache Eklenti
Aracı (apxs)
- İngilizcesi: APache eXtension Tool - apxs
- Modül kaynak kodlarının devinen
paylaşımlı nesneler (DSO) halinde
derlenmesine ve Apache Sunucusu içinde kurulmasına yardım eden bir Perl
betiği.
Daha ayrıntılı bilgi için apxs
kılavuz
sayfasına bakınız.
- Apache Taşınabilir Arayüzü (APR)
- İngilizcesi: Apache Portable Runtime - APR
- Sunucu ile işletim sistemi arasındaki temel arayüzleri oluşturan
kütüphaneler kümesine verilen ad. APR, Apache HTTP Sunucusuna paralel
bağımsız bir proje olarak geliştirilmektedir.
Bakınız: Apache Taşınabilir Arayüzü
Projesi
- Bağlam
- Yapılandırma dosyalarında
sadece belli türdeki yönergelerin
bulunmasına izin verilen bir bölge.
Bakınız: Apache Yönergelerini
Açıklamak için Kullanılan Terimler
- Bakışımlı Şifreleme Tekniği
- Şifreleme ve şifre çözme için tek bir anahtarın kullanıldığı
bir şifreleme tekniği.
Bakınız: SSL/TLS Şifrelemesi
- Bir HTTP isteğinin parçası olarak,
gönderilen yanıtta asıl içerikten önce yer alan ve içerik hakkında
mecazlar içeren veri.
- CONNECT
- Ham veri kanallarını HTTP üzerinden yönlendirmek için kullanılan bir HTTP yöntemi. SSL protokolü gibi diğer protokolleri sarmalamakta kullanılabilir.
- Devingen
Paylaşımlı Nesne (DSO)
- İngilizcesi: Dynamic Shared Object (DSO)
- İstek halinde yüklenebilen, Apache
httpd
çalıştırılabilir dosyasından ayrı olarak derlenmiş modüllerin ortak adı.
Bakınız: Devingen Paylaşımlı Nesne Desteği
- Düz Metin
- Şifrelenmemiş metin.
- Düzenli İfade
(Regex)
- Metin içinde bir şablon tanımlama yolu. Örneğin, “A harfi ile
başlayan bütün sözcükler” veya “10 rakamlı telefon numaraları” ya da
“Baş harfi Z olmayan ve iki virgül içeren cümleler” gibi. Düzenli
ifadeler, Apache’de belli özniteliklere uygun dosya veya özkaynakları
toplamak için esnek bir yol sağlamasından ötürü oldukça yararlıdır.
Örneğin, “resimler” dizini altındaki dosyalardan .gif ve .jpg uzantılı
olanları toplamak için “
/resimler/.*(jpg|gif)$
” düzenli
ifadesi yazılabilir. Dizgileri değiştirmek için düzenli ifadelerin
kullanıldığı yerlerde, eşleşen (parantezlerin içinde) gruplanmış
parçalara başvurmak için $1 ... $9 özel değişkenleri kullanılır. $0 özel
değişkeni eşleşen ifadenin tamamına karşılık gelir. Bir dizgi içinde $
işaretini kendisi olarak kullanmak isterseniz önüne bir \ imi
koymalısınız. Geçmişe uyumluluk adına bazı yerlerde $0 yerine &
değişkeni kullanılabilir. Ancak 2.3.6 sürümünden beri bu artık mümkün
değildir. Apache, PCRE kütüphanesi ile
sağlanan Perl uyumlu düzenli ifadeleri kullanır. PCRE düzenli
ifadelerinin sözdizimi ile ilgili ayrıntılı bilgiyi Wikipedia'da bulabilirsiniz.
- Erişim Denetimi
- Ağ bölgelerine erişimin kısıtlanması. Apache bağlamında normal
olarak belli URL’lere erişimi kısıtlamak şeklinde
uygulanır.
Bakınız: Kimlik Doğrulama,
Yetkilendirme ve Erişim Denetimi
- Eylemci
- Bir dosya istendiğinde uygulanacak eylemi Apache içinde gerçekleştiren
nesne. Genellikle dosyalar, dosya türüne bağlı dolaylı eylemcilere
sahiptir. Normalde tüm dosyalar sunucu tarafından sıradan birer dosya
olarak işleme sokulduğu halde bazı belli dosyalar diğerlerinden ayrı
ele alınır. Örneğin,
cgi-script
eylemcisi dosyaları
CGI’ler tarafından işlenebilir hale
getirmek üzere işleme sokar.
Bakınız: Apache Eylemcilerinin Kullanımı
- Genel Anahtar
- Genel Anahtarlı
Şifreleme Tekniğinde, sahibinin yaptığı imzaları çözmeye ve
sahibine gönderilen iletileri şifrelemeye yarayan genel erişime açık
anahtar.
Bakınız: SSL/TLS Şifrelemesi
- Genel Anahtarlı Şifreleme Tekniği
- Şifreleme ve şifre çözme için iki ayrı anahtarın kullanıldığı
bakışımsız şifreleme sistemlerinin konusu veya uygulaması. Bu amaçla
kullanılan anahtarlar bir anahtar çiftinden oluşur. Genel Anahtarlı
Şifrelemeye Bakışımsız Şifreleme de denir.
Bakınız: SSL/TLS Şifrelemesi
- Gizli Anahtar
- Genel Anahtarlı
Şifreleme Tekniğinde, giden iletileri imzalamak ve gelen
iletilerin şifrelerini çözmek amacıyla kullanılan gizli anahtar.
Bakınız: SSL/TLS Şifrelemesi
- Güvenli Hiper Metin Aktarım Protokolü
(HTTPS)
- İngilizcesi: The HyperText Transfer Protocol (Secure), (HTTPS)
- Güvenli Hiper Metin Aktarım Protokolü, Genel Ağ’da kullanılan standart
şifreli iletişim mekanizmasıdır. Aslında HTTP protokolünün